Home » Archief » Buikspek van de Bourgondiërs

De (wan)smaak van de Bourgondiërs

Misschien heb je wel eens gehoord van de uitspraak ‘leven als een Bourgondiër’. Maar wie waren deze vermeende levensgenieters die zich overmatig tegoed deden aan speciaal bier, kaas en geroosterd vlees, en wat hebben zij te maken met het Muiderslot?

Met ‘Bourgondië’ wordt verwezen naar het hertogdom Bourgondië dat gedurende de 15de eeuw het toppunt van haar macht bereikte. Het hertogdom omvatte onder andere het huidige Holland en Zeeland. Daarom mocht de hertog van Bourgondië zich formeel kasteelheer van het Muiderslot noemen.

Bourgondiërs en eten

De Bourgondische levensstijl staat vandaag de dag voor een leven van rijkdom, overvloed en genot. Daar hoort natuurlijk een rijkelijk gedekte tafel bij. Op het Muiderslot valt een soortgelijke tafel te zien met als pronkstuk een heuse zwanenpastei. Deze grote pastei, versierd met de vleugels en de kop van een zwaan, werd alleen opgediend tijdens hooggeëerd bezoek en uitzonderlijke aangelegenheden. Met de zwaan, een edel dier, kon de gastheer pronken met zijn status en rijkdom. Of de inhoud van een dergelijke pastei daadwerkelijk een vulling van zwanenvlees bevatte, daar zijn de meningen over verdeeld. Zwanenvlees zou namelijk niet zo lekker smaken. Bovendien kan je je afvragen of ze een dier met edele status zou doden.

Eten als machtsmiddel

Hoe het ook zij, de zwanenpastei op het Muiderslot valt in het niet vergeleken bij de verslagen van de extravagante banketten aan het Bourgondische hof. Vooral het banket van Rijssel in 1454 staat te boek als een middeleeuws Bourgondisch banket die zijn weerga niet kent. Voor hertog Filips de Goede van Bourgondië, de organisator van het dit feest, stond er veel op het spel. Het banket diende om vriend en vijand te herinneren aan de absolute status van de hertog. Zo waande Filips zichzelf machtiger dan zijn heer, de koning van Frankrijk. Ook zag de hertog zichzelf als de uitverkoren beschermer van de Kerk en diende het feest om zieltjes te winnen voor een nieuwe kruistocht naar het oosten. Al met al kon de hertog zich niet veroorloven dat dit partijtje in het water zou vallen, dus er werd uitgepakt.

 Het grootste banket ooit

Kosten noch moeite werden gespaard en het banket ging de geschiedenisboeken in als compleet over de top. Sommigen zouden het zelfs omschrijven als een wansmakelijke vertoning van de Bourgondiërs. Op de tafels prijkten de meest geweldige decoraties waarop het eten was opgediend; een bemand en opgetuigd schip, een weide met bomen, een bron, rotsen en een vrouwenbeeld met kruidenwijn vloeiend uit haar borsten. Ook was er een bos met bewegende wilde dieren, een maquette van het kasteel van Lusignan en 28 live muzikanten die hun instrumenten bespeelden vanuit een enorme pastei.

Het mag duidelijk zijn dat het bij dit banket om meer ging dan alleen lekker eten en gezellig samen zijn. De politieke lading van deze bijeenkomst was niet te onderschatten en de hertog bevestigde in alle geuren en kleuren zijn macht en status. Wij houden het iets simpeler met een geroosterd stuk buikspek in Bourgondische stijl.

En wij van het Muiderslot wensen je hele fijne dagen toe en hopen je snel weer te mogen verwelkomen op het kasteel.

filips de goede van de bourgondiers

Heb je na het maken van het buikspek ook nog zin in een heerlijke pastei zoals de Bourgondiërs die maakten? In het kookboek “Taarten en pasteien, pronkstukken uit de historische keuken” vindt je 15 overheerlijke recepten. Dit kookboek kan je hier bestellen in de Muiderslotshop.

Ingrediënten

Haal deze vast in huis.

  • 500 gram buikspek (zonder zwoerd maar met vetlaag, vraag de slager)
  • 1 fles witte wijn
  • 1 venkel
  • 2 sinaasappels
  • 1 eetlepel honing, 1 eetlepel mosterd
  • Peper en zout uit de molen
  • 1 bol knoflook
  • 3 laurierbladjes, 3 takken rozemarijn, bosje tijm
  • 1 eetlepel kardemon zaden, 1 eetlepel venkelzaad
  • 1 winterpeen
  • Olijfolie

Het recept

Verwarm de oven voor op 200 graden, neem een grote ovenschaal en zet deze in de oven.

Snij met een scherp mes een ruitjespatroon in de vetlaag van het buikspek van ongeveer een halve centimeter diep. Wrijf grof zout, peper en de venkelzaden tussen de kieren in de vetlaag en zet apart.

Neem de peen, venkel, uien, 1 van de 2 sinaasappels en de hele bol knoflook en snij deze als volgt:

  • Halveer de uien zonder deze te pellen
  • Halveer de gehele bol knoflook zonder deze te pellen
  • Snij de peen in grove blokken
  • Snij de venkel in achten
  • Snij de sinaasappel in kwarten zonder te schillen

Maak de groenten in een kom aan met peper, zout en olijfolie en zet apart.

Kneus de kardemomzaden, haal de ovenschaal uit de oven en voeg de groenten samen met de kardemom, laurier, tijm en rozemarijn toe aan de ovenschaal. Plaats het buikspek bovenop de groenten in de ovenschaal en rooster in de oven voor 25 minuten op 200 graden.

Haal de ovenschaal uit de oven en voeg witte wijn toe totdat de groenten onder het vocht staan en de vetlaag van het buikspek net niet onder het vocht staat. Gebruik zo nodig een beetje water om dit te bereiken. Verlaag de temperatuur van de oven naar 150 graden en plaats de ovenschaal terug in de oven voor anderhalf uur.

Haal de ovenschaal uit de oven, verwijder het buikspek en giet al het vocht af in een aparte pan.

Zet de pan met braadsappen op een laag vuur. Voeg 1 eetlepel mosterd en 1 eetlepel honing toe aan het pannetje met braadsappen en laat al roerend langzaam pruttelen. Na 5 minuten mixen met een staafmixer tot een jus.

Serveer de groenten en het buikspek op een schaal of groot bord en rasp hier de schil van de tweede sinaasappel overheen. Serveer de jus apart erbij.

Filmpje over Bourgondiërs en het Muiderslot? Klik hier!