De bakker van Eeklo

Cornelis van Dalem (kopie naar) en Jan van Wechelen (kopie naar),
De legende van de bakker van Eeklo, tweede helft 16e eeuw,
olieverf op paneel, 30 x 39.5 cm. Collectie Rijksmuseum Muiderslot, Muiden, B1949-089. In langdurig bruikleen van Rijksmuseum, Amsterdam

Een klein schilderijtje met grote impact

Op dit schilderijtje uit de late 16e-eeuw zie je de legende van de Bakker van Eeklo. Volgens de legende bevond is er in het West-Vlaamse plaatsje Eeklo een bakker die hoofden kan herbakken.

Op het schilderij zie je hoe rechtsachter een patiënt zich meldt bij de bakker in de rode kleding. Aan de muur hangen diploma’s, die bewijzen dat de bakker medische kennis heeft en weet wat hij doet.

Linksvoor wordt bij een klant zijn hoofd verwijderd. Op de onthoofde lijven worden kolen gezet. Kolen zijn in die tijd een teken van leven. Niet voor niets komen kinderen uit de boerenkool en groeien ze daarna als kool. De kool houdt hier de klanten in leven. Aan de gevouwen handen is te zien, dat enige hulp van god wenselijk is. Op het witte ronde plateau linksachter worden de hoofden ingesmeerd met een magische olie. Daarna gaan de hoofden de oven in. Hopelijk komen de hoofden beter de oven uit. Maar pas op! Ligt je hoofd te lang in de oven, dan kom je eruit als een heethoofd. Te kort? Een halvegare. Gaat er van alles mis tijdens het bakken? Dan ben je een misbaksel. Het schilderijtje roept nog allerlei vragen op, waar we geen antwoord op hebben. Want waarom komt er iemand binnen met een afgehakt hoofd in zijn handen? En waar kijkt de dame rechtsvoor eigenlijk naar?